De agent hielp me zitten en trok zich toen stilletjes terug. Ik opende de doos. Binnenin een zorgvuldig gepolijste houten kist, vergelijkbaar met die Robert bewonderde op vlooienmarkten. Bovenaan een andere pagina uit het notitieboekje: « Dit huis is geen eigendom om te bezitten. Het is een plek om te herinneren. »
In de kofferbak zijn dossiers geclassificeerd per jaar. Brieven, foto’s, bonnetjes, handgeschreven briefjes. Robert had ons leven vastgelegd, niet uit nostalgie, maar met een specifieke intentie. De volgende instructie luidde: « Lees het bestand van 1989. »
1989. Het jaar waarin we bijna gingen scheiden. De ruzies, de stilte, de angst om te falen. In het dossier een brief die Robert had geschreven zonder hem ooit aan mij te geven. Hij erkende zijn fouten, zijn trots en zijn keuze om te blijven om voor ons te vechten. Ik las woorden waar ik al decennia op wachtte.
Het notitieboekje leidde me van jaar tot jaar, waarbij vreugden en beproevingen werden gemixt. Elk bestand eindigde met een reflectie: wat hij had geleerd, wat hij graag beter had willen doen, waar hij dankbaar voor was.
In de late namiddag verscheen de laatste instructie: « Bel Emma en Daniel. Zeg dat je er klaar voor bent. »
Ik aarzelde. Toen belde ik. Toen ze aankwamen, bezorgd, gaf ik ze het notitieboekje. Robert had ze aparte brieven geschreven, waarin hij alles uitlegde.
Dit huis was eigenlijk een plek van gemeenschapsherinnering die Robert stiekem had gefinancierd. Samen met lokale counselors en historici had hij een ruimte gecreëerd waar koppels echte verhalen konden achterlaten: mislukte huwelijken, oprechte strijd, om andere families te laten begrijpen dat liefde elke dag wordt gekozen.
« Ik kon niet blijven, » schreef hij, « maar ik kon iets eerlijks achterlaten. »
Die avond, zittend op de vloer midden in ons verhaal, huilden we, lachten en begrepen we de omvang van zijn belofte.
